De Belg vindt het woningbudget belangrijker dan het voedingsbudget
Kwaliteit mag best een rode draad zijn doorheen de structuur van ons leven. Zorg voor kwaliteit is een vorm van cultuur. Wie kiest voor kwaliteit, kiest bewust voor duurzaamheid en schoonheid. Wie zich met kwaliteit omringt, is een tevreden en geen verzuurd persoon en leeft bijgevolg langer.
Gelukkig is de Belg – en zeker de Vlaming – zich hoe langer hoe meer van kwaliteit bewust. Ook op het vlak van woon- en verblijfslocaties. Voor velen is investeren in de eigen leefomgeving op dit ogenblik veruit de beste investering. Gelet op de minimale opbrengstmogelijkheden die spaarformules te bieden hebben, is dit een trend of aanbeveling die niet snel zal veranderen.
De Belgische gezinnen gaven vorig jaar gemiddeld bijna 35.500 euro uit. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een rapport van de Federale Overheidsdienst Economie. Uitgaven voor de woning nemen 35% van het gezinsbudget voor hun rekening. De woning zelf vertegenwoordigt, onder meer met de afbetaling en energiekosten, een budget van 28,7%, terwijl de aankopen van toestellen en materialen een aandeel van 6,3% in de gezinsuitgaven betekenen. Daarnaast gaat 15,1% van het budget naar voeding en drank. Daarbij geven de gezinnen 1,3% van hun budget uit aan alcoholische dranken. Andere belangrijke uitgavenposten zijn: transport en communicatie (15%), persoonlijke verzorging en diensten (10,9%), cultuur en vrije tijd (8,5%), horeca (6%), kleding en schoeisel (5%) en gezondheid (4,2%).
Merkwaardig detail: een Vlaming geeft gemiddeld 2.000 euro meer uit dan een Waal en in Brussel ligt het budget 7.650 euro lager dan in Vlaanderen.
Wat zijn de trends?
Op de hiernavolgende bladzijden bieden wij de lezers een overzicht aan van de trends waarmee we rekening moeten houden en de trends die volgens experts op komst zijn. Om tot deze artikels te komen lieten we ons adviseren en inspireren door de ervaring van een reeks experts op het vlak van een kwalitatief hoogstaande aanpak van hun bedrijfsactiviteit:
• Fabienne Bruyninckx (Bruyninckx Designers)
• Bert De Ridder (Bureau Helga Interieurarchitectuur)
• Peter Kok (Audiovisueel expert bij JNV)
• Luc Lenaerts (Lichtarchitect bij Detelec)
• Raf Pauwels (Woningbouw Superhuis)
• Marc Robberechts (Sorenco)
• Hilde Van Kerckhoven (Binnenhuisarchitecte Cercis)
• Britt Van Namen (Interieurarchitecte)
• Ritje Van Wallendael (Queens Vastgoed)
• Filip Verbruggen
(Bouwconsulent bij AP/ART architecten)
• Paul Verhulst (Villabouw)
Ook rond het comfort en de wenselijkheid van tweede verblijfplaatsen vroegen we deze experts naar hun mogelijke tips en adviezen. Vorig jaar kochten 3.507 Belgen een huis in Spanje, dat is iets minder dan tien huizen … per dag. De cijfers zijn afkomstig van de Consejo General del Notariado (de vereniging van Spaanse notarissen) en dus betrouwbaar. Alleen de Britten en de Franse scoren nog horen in Spanje, maar als we rekening houden met het aantal inwoners, dan is ons land de absolute koploper. Voldoende reden om ook hierover naar de mening en de adviezen van onze experts te vragen op de hiernavolgende bladzijden.
Freddy Michiels, Hoofdredacteur
Wat zijn vandaag de trends en innovaties op het vlak van design en inrichting, onder andere op het vlak van keukens, badkamers en wellness?
Vroeger waren deze ruimtes puur functioneel, nu worden keuken en badkamer veel meer open ruimtes. De keuken is open met de plaats waar je eet, de badkamer met de plaats waar je slaapt. De keuken en badkamer mogen gezien worden en er wordt veel in geïnvesteerd, voor het imago, maar ook voor het algemeen welzijn en dit zien we ook in de seniorenzorg.
Fabienne BruyninckxBruyninckx DesignersHet sleutelwoord vandaag is beleving. We willen onze badkamer en onze keuken met het gezin gebruiken en beleven. Interieurarchitecten spelen daarop in. Zo is de buitenkeuken in opmars en een andere nieuwe evolutie is de man cave, waar mannen hun hobby of favoriet bezigheden kunnen beoefenen: het roken van sigaren met vrienden, biljarten,…
Filip Verbruggen Bouwconsulent bij AP/ART architectenIk vind dat een keuken binnen tien jaar ook nog modern moet zijn en niet gedateerd. Ze moet tijdloos, maar ook functioneel zijn.
Britt Van NamenInterieurarchitecteValt het feit dat we kleiner bouwen vandaag te rijmen met de verhoging van het comfort?
Mensen willen kleiner wonen om meerdere redenen, maar ze willen niet inboeten op comfort. Ze willen nog alle luxe rond zich.
Britt Van NamenInterieurarchitecteKomt de vraag om comfortabeler te wonen en te beleven rechtstreeks van de klant of sturen dit jullie een beetje?
De klant heeft altijd een eisenpakket en er wordt heel veel in de media gepubliceerd. Men wil veel maar vaak kan men niet en dat heeft met het budget te maken. Als de sky de limit is, kan je je als ontwerper laten gaan, maar met een bepaald budget moet je trachten aan wensen te voldoen en boet alles aan m² in.
Filip Verbruggen Bouwconsulent bij AP/ART architectenZijn klanten zich bewust van de prijzen?
Je hebt twee fases. Je hebt eerst de leuke fase, die erin bestaat dat mensen iets willen kopen of bouwen en daarbij hun dromen willen waarmaken. Ze vragen maar op, maar dan komt de minder leuke fase, de prijsfase. De mensen gaan vanuit een ander standpunt denken. Ze zijn zeer prijsbewust door het internet. Vanuit de tweede fase moet je moet vaak een tweede plan maken, waarbij alles wat kleiner en minder is.
Paul VerhulstVillabouwKlein hoeft daarom niet minder gezellig of comfortabel te zijn. Door de juiste architectuur, de juiste kleur en het juiste materiaal te gebruiken kan je kleinere ruimtes even comfortabel en luxueus maken. Ook technologie wordt belangrijk en die wordt betaalbaar. Een muziekinstallatie door je hele huis leggen, is nu veel toegankelijker door de technologie. Ook domotica wordt toegankelijker en brengt veel wooncomfort mee.
Bert De Ridder Bureau Helga InterieurarchitectuurOok veiligheid komt nu sterk aan bod. Hetgeen je uitspaart door technologie, geef je uit aan veiligheid. Wij ondervinden dat mensen alles doen om hun woning te beveiliggen.
Paul VerhulstVillabouwMensen evolueren in functie van wat er gebeurt in de economie. Er is de onzekerheid en die is ondertussen best al wat jaren bezig. En er is ook het afstandelijke. Hoe meer mails, sms’en en PDF’en je doorstuurt, hoe minder je nog met elkaar spreekt en iemands reactie ziet. Dan zie je dat de mens nood heeft aan beleving, veiligheid, geborgenheid, nestwarmte. Men heeft er een tekort aan.
Fabienne BruyninckxBruyninckx DesignersOp budgettair vlak zijn bestaande woningen toegankelijker voor mensen met een beperkter budget. Zij kunnen gefaseerd te werk gaan en geleidelijk aan renovaties doen. Niets is gemakkelijker dan de keuken en de badkamer te vervangen. De toestellen die je in een ‘badkamer- of keukenpaleis’ vindt, worden steeds goedkoper (of kunnen natuurlijk ook heel duur zijn). De trends en innovaties liggen meer in het energiegebruik, de LED-verlichting, de isolatie,… Ook aan bestaande woningen wordt op dit vlak aandacht besteed en ook op technisch gebied: verwarming met warmtepompen, recuperatie van regenwater in toiletten. Er is een ecologische evolutie aan de gang.
Marc RobberechtsSorencoZijn dat toepassingen die voor grootbouw, voor meerdere woningen aangeboden worden? Wordt dat standaard?
Je wordt daartoe verplicht door de overheid.
Paul VerhulstVillabouwIn verbouwing nog niet, maar dat gaat zeker volgen.
Bert De Ridder Bureau Helga InterieurarchitectuurJe moet een onderscheid maken tussen het hogere segment en het sleutel-op-de-deur concept. Jonge bouwers tussen 25-40 jaar hebben het vandaag niet gemakkelijk om luxe te bekostigen. Een gevolg is dat ze kleiner gaan bouwen. Ook de mentaliteit is veranderd. Mijn ouders bouwden 40 jaar geleden en woonden het eerste half jaar op de chape. Vandaag blijft men twee keer er jaar met vakantie gaan en beoefent men meerdere hobby’s. De standaard woningen die wij verkopen zijn 7x9, met een gelijkvloers, een eerste verdieping en een onafgewerkte zolder en die blijft vaak jaren onafgewerkt omdat de keuken het middelpunt van de woning is geworden en prestige moet uitstralen. Vaak opteren de bouwers dan voor een corian afwerking, een duidelijke trend in het middensegment.
Raf PauwelsWoningbouw SuperhuisDat zijn onze klanten. Na 10-15 jaar gaan die mensen wel de zolder afwerken.
Bert De Ridder Bureau Helga Interieurarchitectuur60% van de kopers zit in dat segment.
Britt Van NamenInterieurarchitecteIsoleren geeft een meerwaarde aan het interieur. Het is daardoor makkelijker te verwarmen, dus kies je sneller voor vloerverwarming. Zonder radiatoren heb je een grotere ruimtebeleving.
Bert De Ridder Bureau Helga InterieurarchitectuurIk zat onlangs met visionairs rond tafel. De trend zou zijn dat mensen geen eigendom meer willen en ook geen eigen auto meer. Ze willen alleen nog genieten en geen verantwoordelijkheid meer hebben.
Paul VerhulstVillabouwJe merkt meer en meer, vooral in projecten met appartementen, dat investeerders veel aan gepensioneerden verhuren. Die verkopen hun huis, zetten het geld op een rekening en huren vanaf pakweg hun 65ste, tot ze naar een WZC of assistentiewoning gaan. Ze willen hun geld opleven.
Raf PauwelsWoningbouw SuperhuisJongeren huren om te sparen om dan nadien een eigendom te verkrijgen.
Hilde Van KerckhovenBinnenhuisarchitecte CercisUniversitairen zijn zich bewust dat investeren in vastgoed de beste investering is. Die zijn ook bezig met hun toekomst. Bij laaggeschoolden is dat anders.
Fabienne BruyninckxBruyninckx DesignersDe generatie nu is totaal anders dan twee generaties geleden. De jongeren kregen nog iets mee van thuis, een start. Als je vandaag geen steun hebt van thuis… De bank vraagt 30% eigen middelen… Vroeger was een grond 1/3de van het budget en de woning 2/3de. Dat is nu andersom.
Raf PauwelsWoningbouw SuperhuisDe jeugd is ook internationaler. Ze wonen vaak in een ander land. Waarom zouden ze nog vastgoed in België proberen te bemachtigen?
Paul VerhulstVillabouwVroeger werd er eerst gehuurd en nadien pas gekocht. Nu de interesten laag zijn, koopt men vaak reeds vanaf zijn pakweg 23ste jaar vastgoed aan, vaak eerst een appartement dat na vijf tot tien jaar terug verkocht wordt om een nieuwe eigendom aan te kopen.
Marc RobberechtsSorencoEen trend is dat men de moderne toer op gaat. Het klassieke patroon is doorbroken.
Paul VerhulstVillabouwHet wordt ook persoonlijker en vaak meer gedurfd.
Fabienne BruyninckxBruyninckx DesignersOok tijdlozer.
Bert De Ridder Bureau Helga InterieurarchitectuurEen andere trend is dat men werkt met prefab elementen. Men gaat op zoek naar modules om de bouwtijd zo kort mogelijk te houden.
Paul VerhulstVillabouwEn er is een trend van kangoeroewoningen, iets wat uit het zuiden komt en waarbij drie generaties onder één dak wonen om elkaar te helpen. Deze woningen zijn zodanig gebouwd dat iedereen privacy heeft.
Fabienne BruyninckxBruyninckx DesignersWordt er vaak beroep gedaan op een binnenhuisarchitect? Leveren de meeste bouwbedrijven eigen binnenhuisarchitecten aan klanten?
Ze worden ingeschakeld op vraag van de klant of op voorstel van het bouwbedrijf.
Raf PauwelsWoningbouw SuperhuisJonge mensen ervaren dat het interieur heel belangrijk, is. Ze willen cocoonen. Als je een interieurarchitect betrekt, kom je tot mooie resultaten. Die mensen denken ander, zien anders en vormen een grote meerwaarde.
Paul VerhulstVillabouwAls wij nieuwbouwprojecten doen, werken wij veel samen met architecten. Zij bekijken het gebouw van de buitenkant, maar hebben te weinig oog voor de beleving van het gebouw van binnenuit.
Hilde Van KerckhovenBinnenhuisarchitecte CercisEr is altijd een spanningsveld tussen een architect en een binnenhuisarchitect. Dat is niet slecht bedoeld. Als de synergie er is, komt er een goed project uit. Wij geven ook onafhankelijk advies op een bouwplan en het is soms jammer dat wij nieuwbouwplannen dan al beginnen te verbouwen. Je krijgt een spanningsveld. Wij zorgen wel degelijk voor een meerwaarde.
Bert De Ridder Bureau Helga InterieurarchitectuurIs de meerwaarde van een binnenhuisarchitect zijn kennis van de materialen?
De materialisatie van een project is een sluitstuk. De meerwaarde van een interieurarchitect is dat we ‘voor de mens bouwen’. We vertrekken vanuit zijn leefwereld. We willen weten hoe hij doucht, op het toilet zit,… Daar houden we rekening mee.
Bert De Ridder Bureau Helga InterieurarchitectuurBij veel mensen schiet er van het budget vaak niets meer over voor een binnenhuisarchitect. Maar een binnenhuisarchitect is een perfecte aanvulling van een architect. Het is een meerwaarde.
Filip Verbruggen Bouwconsulent bij AP/ART architectenHet gaat bij een interieurarchitect over meer dan kleuren. Het gaat ook over de techniek, elektriciteit, verlichting, hoe de verwarming wordt aangestuurd,…
Bert De Ridder Bureau Helga InterieurarchitectuurKleuren zijn een van de belangrijkste dingen om met een goedkoop budget veel beleving te bekomen. Voor de materiaalafwerking, de kleurkeuze en je beleving is het raadzaam om een binnenhuisarchitect te consulteren en er in je berekening plaats voor over te houden.
Fabienne BruyninckxBruyninckx DesignersEen goede tip is om een mood-bord te plaatsen. Alles wat je mooi vindt, dien je uit te scheuren en daarop vast te prikken. Dat kan een auto zijn, een plank,… Kom met dat bord naar de architect en de interieurarchitect, die daarmee je gevoelens en je visie meer kunnen doorgronden. Of een interieurarchitect duur is? Daar ben ik het niet mee eens. Een interieurarchitect kan het soms minder duur maken door zijn visie, door goedkoper materiaalgebruik,… En er zijn architecten die zowel de binnen- als de buitenzijde bekijken. Met wie je in zee gaat, is ook belangrijk.
Paul VerhulstVillabouwHebben binnenhuisarchitecten al voldoende kennis van domotica?
Wij werken in al onze projecten, zowel zakelijk als residentieel, met domotica beeld en geluid. In negen van de tien projecten werken wij met binnenhuisarchitecten samen. Hij is de bindende factor tussen de beleving, de emotie van de klant. Het zou over het algemeen beter zijn dat de binnenhuisarchitect in een vroeger stadium betrokken wordt. Men zou eerst een binnenhuisarchitect moeten consulteren en dan pas een architect. Als een project reeds casco is opgeleverd, is het lastiger om nog voorzieningen te treffen.
Peter KokAudiovisueel expert bij JNVWij hebben al een paar projecten gehad, waarbij mensen er vrij basic intrekken en na vijf jaar sparen, beginnen ze terug te verbouwen. Het is niet leuk dat je al afbreuk moet doen aan de nieuwbouw. Mensen vergeten dat ze meer in hun huis leven dan errond. Je spendeert meer tijd binnen dan buiten.
Britt Van NamenInterieurarchitecteIn het ontwerpproces moet je ook de technologie wegsteken.
Bert De Ridder Bureau Helga InterieurarchitectuurDan praat je over nieuwbouw. Bij verbouwingen is deze opmerking niet helemaal terecht, want dan moet je zoeken hoe je toch comfort kan realiseren met de bestaande realiteit. Wij installeren veel ingewerkte stofzuiginstallaties. Het is soms verrassend hoe men deze in bestaande woningen vaak toch kan inbrengen.
Paul VerhulstVillabouwHoe wordt energiezuinig wonen en comfort het best met elkaar verzoend?
De overheid verplicht om meer naar LED-verlichting te gaan. Gloeilampen worden afgevoerd en spaar- en halogeenlampen verdwijnen. De laatste jaren is de kwaliteit van LED goed aan het verbeteren. Het is ook perfect dimbaar en de lichtkleur is veel aangenamer.
Luc LenaertsLichtarchitect bij DetelecMen is ook bezig om de warmte van koelkasten en droogkasten e.d. te recupereren. Alle warmte die wordt afgegeven, vangt men op en brengt men terug in de ruimte.
Paul VerhulstVillabouwWij zien dat meer bij verwarming en verlichting een laag overheen legt, waardoor alles met elkaar communiceert. Zo wordt het mogelijk om het volledige gebouw te beheren en te zien wat er gebeurt in de woning. Heb je airco en staat de zon op de achtergevel? Het systeem laat dan eerst de zonwering zakken en zal dan pas de airco inschakelen om niet onnodig energie te verspillen. Beleving wordt gecombineerd met maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Peter KokAudiovisueel expert bij JNVWat zijn de meest voor de hand liggende milieuvriendelijke ingrepen die je kan doen in een woning?
Wat kan je doen en wat brengt het op? LED-verlichting kost nog altijd zes keer zoveel. Wat is de terugverdientijd? Daar zijn klanten ook mee bezig. Er moet nog verder aan ontworpen worden voor de kostprijs.
Peter KokAudiovisueel expert bij JNVAlles gaat goedkoper worden, ook domotica. Persoonlijk denk ik dat er ook een trend komt dat wanneer er iets moet vervangen worden, men gewoon onderdelen gaat vervangen.
Paul VerhulstVillabouwIedereen wil zo goed mogelijk isoleren, maar dan moet je ook ventileren.
Filip Verbruggen Bouwconsulent bij AP/ART architectenVentileren is belangrijk om je energiegebruik zo laag mogelijk te houden. Een warmtepomp heeft inderdaad een kostenplaatje. Bij water/water wordt men verplicht om het water terug in de grond te brengen. Dat is een dure operatie. Het nadeel van lucht/water is het geluid. Buren komen vragen om de installatie uit te zetten. Er is nu ook de sunflower, een mechanische bloem met zonnepanelen, die je in je tuin kan plaatsen. Als particulier mag je maar 10.000 watt inbrengen.
Paul VerhulstVillabouwEen andere trend is opteren voor grote ramen, om het zonlicht meer binnen te laten en om zo veel minder verlichting te moeten gebruiken. En daarnaast is er de opkomst van de warmtewanden, met buizen in de wanden.
Ritje Van Wallendael Queens VastgoedDe meeste mensen bouwen momenteel energiezuiniger. Maar men zegt er niet bij dat je van overheidswege een boete krijgt, als je het niet zou doen.
Paul VerhulstVillabouwVandaag kent iedereen het EPB. Het wordt er in gestompt. De vakbladen staan er vol van en de mensen zijn er zich van bewust. Het pakt een grote hap uit het budget. Om energiezuinig te bouwen en te combineren met comfort opteren veel mensen voor een warmtepomp in combinatie met vloerverwarming, met een zonneboiler en enkele zonnepanelen op het dak.
Raf PauwelsWoningbouw SuperhuisIs dat een van de redenen waarom grote villa’s zo moeilijk verkocht geraken?
In de luxe is het geen luxe… De jeugd zoekt geen villa meer. Binnenkort heb je een appartement in de stad voor dezelfde prijs als een villa in Schilde.
Marc RobberechtsSorencoEn aan de kust zijn de appartementen duurder dan de villa’s. De villa’s blijven staan.
Paul VerhulstVillabouwSpeelt daar de verwarming een rol in?
Tuurlijk. Het algemeen onderhoud is duur.
Marc RobberechtsSorencoIn het grote segment staat al vier, vijf jaar voor honderden miljoenen vastgoed te koop. De investeringen om deze woningen energiezuinig te maken…
Raf PauwelsWoningbouw SuperhuisEn ten noorden van Antwerpen verloopt de mobiliteit moeilijker. De vraag tussen Antwerpen en Brussel is groter dan het aanbod, terwijl dat ten noorden van Antwerpen juist omgekeerd is. Maar daar geldt dan weer een speciale situatie omdat daar door de fiscaliteit dertig jaar lang heel wat Nederlanders met een groot vermogen zijn neergestreken. Zij hebben de demografie gewijzigd. Nu staat daar een groot aantal paleizen, waarvoor vandaag geen vraag meer is. Het gaat om grote percelen waarop men villa-appartementen zou kunnen bouwen, maar alles is geblokkeerd door de lastenkohieren van de verkavelingen. Van overheidswege zou een nieuw decreet moeten komen zodat meergezinswoningen mogelijk zijn.
Marc RobberechtsSorencoUit onze studies zien wij dat mensen tussen 50 en 60 jaar, die iets aan de kust hadden, nu - en zeker in Nederland zien we dat - investeren in heel luxueuze seniorenflats, waar ook alle hulpverlening aanwezig is. Ze willen waardig oud worden.
Fabienne BruyninckxBruyninckx DesignersWij hebben in Nederland al verschillende villa-appartementen gebouwd, die heel luxueus zijn.
Paul VerhulstVillabouwMet overdekt zwembad, sauna, spa,…
Marc RobberechtsSorencoWat zijn de beleggingsverwachtingen? Wat met de toekomstige meerwaarde?
Nieuwbouwers moeten rekening houden dat 1/5de niet recupereerbaar is als ze op korte termijn verkopen.
Paul VerhulstVillabouwDaarom rekenen veel investeerders op de huurmarkt.
Raf PauwelsWoningbouw SuperhuisJonge mensen spelen ook in op de internationale markt en kopen een appartement in Parijs, New York,… Ze beseffen dat een wereldstad altijd in opmars is.
Paul VerhulstVillabouwDe Parijzenaren komen momenteel naar Brussel.
Hilde Van KerckhovenBinnenhuisarchitecte CercisHet is moeilijk in te schatten of men binnen 30 jaar rendement gaat maken of niet. Dat heeft te maken met de ligging. Anderzijds is renovatie/isolering een hinderpaal. Je haalt je rendement niet meer als verkoper.
Filip Verbruggen Bouwconsulent bij AP/ART architectenIk geloof nooit dat men, zowel in het midden- als in het hoog segment, vandaag bouwt met de intentie om binnen 10 tot 15 jaar te verkopen.
Raf PauwelsWoningbouw SuperhuisIn Antwerpen, aan het Eilandje wonen veel Nederlanders. Ze voelen zich veiliger in de stad, wat gek is, want een stad is niet veiliger. Maar door de beweging, het volk,… voelt men zich niet alleen. Dat is een factor bij een mooi afgelegen domein. De verborgenheid schrikt mensen af. Dat staat los van het prijskaartje, maar heeft met beleving te maken.
Fabienne BruyninckxBruyninckx DesignersWe vernemen dagelijks wat voor misdaad er allemaal om ons heen is. Veiligheid wordt belangrijk.
Paul VerhulstVillabouwHet militair hospitaal, Park Spoor Noord,… zijn meer gesloten gehelen. Dat is hard in opkomst. De mensen springen daarop.
Britt Van NamenInterieurarchitecte